Słownik poligraficzny

Akapit – jednostka logiczna dłuższego tekstu, wcięcie tekstu na początku myśli. Warto pamiętać, gdy zdecydujemy się na zastosowanie wcięcia akapitowego, nie używamy już wtedy odstępu między akapitowego. 

Apla – jest to jednolita płaszczyzna o 100% pokryciu farbą. 

Barwy podstawowe - minimalne zestawy kolorów, które łączone umożliwiają uzyskanie dowol- nych kolorów z podanego zakresu. W poligrafii to CMY (Cyan, Magenta, Yellow). Patrz również „CMYK”

Bękrat – błąd w składzie tekstu, pozostawienie na początku łamu lub strony niepełnego wiersza akapitu, krótkiego słowa. 

Bigowanie - proces introligatorski polegający na odciskaniu (wgniataniu) rowków w materiale, np. pa- pierze lub kartonie, w celu ułatwienia jego złamywania (składane opakowania kartonowe, okładki ksią- żek w oprawie klejonej itp.) lub w celu dekoracyjnym. Bigowanie nie jest tożsame ze składaniem.

CMYK - zestaw czterech podstawowych kolorów farb drukarskich stosowanych powszechnie w druku ko- lorowym w poligrafii i metodach pokrewnych (atramenty, tonery i inne materiały barwiące w drukarkach komputerowych, kserokopiarkach itp.). Na zestaw tych kolorów mówi się również barwy procesowe lub kolory triadowe (kolor i barwa w jęz. polskim to synonimy). CMYK to jednocześnie jedna z przestrzeni barw w pracy z grafiką komputerową.

Czcionka – metalowy nośnik pojedynczych znaków pisma drukarskiego. 

DPI (ang. dots per inch co tłumaczy się na „liczba plamek na cal”) - jednostka stosowana do okre- ślenia rozdzielczości urządzeń.

Estamż - technika masowego wykonywania odbitek z napisów wyrytych w kamieniu. 

Falcowanie (złamywanie) - składanie arkusza papieru w dowolnych proporcjach i na różne sposoby (w różnych kierunkach), w celu osiągnięcia docelowego formatu i liczby stron składki. Każde miejsce za- ginania arkusza to falc (złam) i po złożeniu tworzy nową krawędź.

Filtr soczewki (ang. lens) - zestaw filtrów znajdujących się w programach marki Corel. Umożliwiają one bardzo różne zniekształcanie obrazu i nadawanie efektów (np. efekty przezroczystości czy cienia). Niestety nie są one dobrze interpretowane przez PostScript i bardzo często powodują niepożądane efek- ty uboczne (np. rasteryzacja obiektów znajdujących się na niższych warstwach). W celu poprawnego zinterpretowania elementu, na którym zastosowano filtr soczewki, należy zamienić go w mapę bitową.

Format arkusza - to standardowe rozmiary arkusza papieru stosowane powszechnie w drukarniach i rysunku technicznym.

Font– cyfrowy zapis kroju pisma, opisujący jego właściwości. Font umożliwia wyświetlenie kroju na nośnikach elektronicznych, jak monitor, smartfon itd. 

Gradient – to rozwiązanie stosowane w grafice komputerowej, tzw. Płynne przejście tonalne pomiędzy co najmniej dwoma kolorami wypełniające dany obszar. Może mieć różne kształty – od równomiernego przejścia pomiędzy przeciwległymi bokami prostokąta, przejściu wzdłuż linii krzywej, rozchodzeniu się promienistym, itp. 

Grafika wektorowa – jest sposób zapisu obrazu oparty na matematycznych równaniach, zachowuje informacje o liniach i krzywych tworzących kształty obiektów, także położenie i barwę. Grafikę wektorową można dowolnie skalować bez utraty jakości. 

Grafika rastrowa - reprezentacja obrazu za pomocą pionowo-poziomej siatki odpowiednio koloro- wanych pikseli na monitorze komputera, drukarce lub innym urządzeniu wyjściowym. Zdjęcie z aparatu cyfrowego jest grafiką typu rastrowego. Wielkość obrazka rastrowego nie może zostać zwiększona bez zmniejszenia jego ostrości. Grafika rastrowa jest bardzo użyteczna do zapisywania zdjęć i realistycz- nych obrazów.

Grafika wektorowa - rodzaj grafiki komputerowej, w której obraz opisany jest za pomocą figur geometrycznych umiejscowionych w matematycznie zdefiniowanym układzie współrzędnych. Grafika wektorowa jest grafiką w pełni skalowalną, co oznacza, iż obrazy wektorowe można nieograniczenie po- większać oraz zmieniać ich proporcje bez uszczerbku na jakości.

Gramatura papieru – masa (potocznie ciężar) wyrobu papierniczego o powierzchni 1m2, wyrażony w gramach. Jest oznaczeniem gęstości papieru , a przez to także jego sztywności. Im większa gramatura, tym arkusz papieru jest cięższy. Papier po zadrukowaniu może okazać się nieco grubszy, zależy to także od zastosowanego nośnika druk (farba, tusz, atrament). 

Impozycja – to inaczej montaż elektroniczny, odpowiednie ułożenie użytków, składek na arkuszu druku, z niezbędnymi oznaczeniami (paser, linie cięcia, spady) potrzebnymi do druku i procesów wykończeniowych. Istnieją specjalne programy do impozycji pozwalające jak najefektywniej rozłożyć elementy do druku oraz uniknięcie żmudnej pracy ręcznej i powstających z niej błędów. 

Justowanie – wyrównywanie położenia wierszy tekstu. Tekst można wyrównać do jednej ze stron (lewej lub prawej) albo obydwu marginesów. 

Kapitaliki – czcionka o wyglądzie wielkich liter, lecz o wielkości i grubości liter małych, bez wydłużeń górnych i dolnych. 

Karta tytułowa – karta umieszczona na początku książki, zawierająca podstawowe informacje o tytule, autorze, wydawcy i dacie wydania danej publikacji  

Kaszerowanie - polega na naklejeniu na powierzchnię arkusza, np. kartonu papieru lub innego detalu. Ma to za zadanie podnieść walory estetyczne materiału. 

Kerning – regulowanie światła pomiędzy literami poprzez zmianę odległości między nimi. Wyróżniamy kerning ujemny i dodatni. Najczęściej stosujemy kerning ujemny, czyli dosuwanie do siebie znaków. Kerning szczególnie wykorzystywany jest podczas projektowania logotypów. 

Krój pisma – unikalny wygląd rodziny znaków pisma o wspólnych charakterystycznych cechach, jak kształt, rytm, proporcje. Przykładowe kroje: Arial, Raleway, Times New Roman. 

Lakierowanie druku - pokrywanie lakierem druku, to jeden ze sposobów uszlachetniania dru- ku, czyli podnoszenia jakości lub atrakcyjności podłoża drukowego zazwyczaj pokrytego farbą druko- wą. Inne cele lakierowania zadrukowanego podłoża to zabezpieczenie zadrukowanej powierzchni przed ścieraniem się farby, zmiana wyglądu naniesionej farby drukowej (np. dodatkowy połysk lub zmatowie- nie druku).

Linia bazoa – pozioma linia, stanowiąca podstawę ułożenia tekstu, na której opierają się majuskuły i minuskuły bez wydłużeń dolnych. 

Majuskuły (wersalki) – wielkie litery alfabetu. 

Minuskuła– litera tekstowa, mała litera alfabetu. 

Notki – przypisy dolne 

Odstęp międzyakapitowy – zwiększenie odstępu między akapitami za pomocą stosownej opcji w programie do składu lub metodą nieprofesjonalną przez wstawienie pustego wiersza. 

Pagina – numeracja stron 

Punkt typograficzny - podstawowa jednostka długości stosowana w systemach miary wielkości czcionek i innych elementach typograficznych. W systemach tych wszystkie wielkości czcionek i innych elementów typografii są podawane jako wielokrotność punkt 

We wszystkich trzech powszechnie stosowanych systemach punkt typograficzny ma dość zbliżoną długość, która wynosi od 0,3514 do 0,3759 mm. Różnią się one głównie nazewnictwem wielkości tworzonych z wielokrotności punktu typograficznego. 

Register – rozmieszczenie wierszy kolumn tak, aby były na tej samej wysokości, na tej samej stronie lub dwóch sąsiednich. 

Rozdzielczość obrazu – to liczba punktów lub pikseli przypadająca na określona jednostkę powierzchni. Im większa ilość pikseli tym lepsza jakość obrazu. 

Sierotka – wiszący spójnik, samotny znak, zazwyczaj spójnik na końcu wersu. 

Spad – to nic innego niż pole druku, które wychodzi poza obszar publikacji i jest przeznaczone do obcięcia w procesach introligatorskich. Dzięki zastosowaniu spadów obszar druku dochodzi do samej krawędzi arkusza. 

Szewc – błąd w składzie tekstu, polegający na pozostawieniu na końcu strony jednego krótkiego słowa lub końcówki przenoszonego słowa. 

Tracking– równomierne odsuwanie bądź przybliżanie do siebie znaków. 

Wcięcie akapitoweodsunięcie pierwszego wiersza akapitu od marginesu. Typowa wielkość wcięcia akapitowego to 1 firet.  

Wdowa – błąd w składzie tekstu, polegający na pozostawieniu na końcu akapitu lub łamu zwykle jednego krótkiego słowa lub końcówki przenoszonego słowa. 

Żywa pagina - wiersz tekstu umieszczony nad kolumną tekstową lub u dołu kolumny; może zawierać takie informacje jak nazwisko autora, tytuł dzieła, tytuł rozdziału lub podtytuł